Giá lúa gạo giảm mạnh đầu năm 2025 gây áp lực lớn cho nông dân và doanh nghiệp. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã vào cuộc, phối hợp với các bộ, ngành liên quan nhằm kiểm soát thu mua, xuất khẩu, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh.

Thương lái dè dặt, doanh nghiệp thận trọng trước tình hình giá gạo lao dốc

Những tháng đầu năm 2025, thị trường lúa gạo Việt Nam đối mặt với nhiều biến động khi giá lúa gạo liên tục giảm sâu. Nguyên nhân chủ yếu do nguồn cung dồi dào, nhu cầu nhập khẩu giảm và cạnh tranh gay gắt từ các nước xuất khẩu lớn như Thái Lan, Ấn Độ, Pakistan. Giá gạo 5% tấm của Việt Nam hiện chỉ còn 389 USD/tấn, thấp hơn đáng kể so với mức 412 USD/tấn của Thái Lan và 405 USD/tấn của Ấn Độ. Điều này gây ra không ít khó khăn cho nông dân và doanh nghiệp khi lợi nhuận ngày càng thu hẹp.

Tại Đồng bằng sông Cửu Long, vựa lúa lớn nhất cả nước, giá lúa IR50404 tươi dao động 5.500 - 5.700 đồng/kg, tăng nhẹ so với tháng trước nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, lúa OM18 tươi giảm mạnh 10%, chỉ còn 6.300 - 6.600 đồng/kg. Không ít nông dân chần chừ trong việc thu hoạch vì giá quá thấp, trong khi thương lái cũng do dự không dám đặt cọc.

Nguyên nhân khiến giá lúa gạo giảm sâu

Một trong những nguyên nhân chính khiến giá gạo lao dốc là nguồn cung toàn cầu tăng mạnh, đặc biệt sau khi Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo, đẩy một lượng lớn gạo ra thị trường thế giới. Điều này khiến áp lực cạnh tranh gia tăng, các nước nhập khẩu cũng thận trọng hơn trong việc ký hợp đồng mới.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp xuất khẩu trong nước gặp khó khăn về tín dụng, không thể thu mua lúa gạo như những năm trước. Điều này khiến nhiều thương lái chấp nhận hủy cọc, dẫn đến tình trạng lúa chín nhưng không có người mua. Một số kho gạo sau khi xay xát cũng buộc phải bán tháo, đẩy giá thị trường xuống thấp hơn nữa.

Ảnh hưởng của việc giá gạo giảm sâu

Giá gạo giảm không chỉ ảnh hưởng đến nông dân mà còn tác động tiêu cực đến toàn ngành lúa gạo. Nhiều nông dân không vội thu hoạch vì giá quá thấp, thậm chí có thời điểm thương lái bỏ cọc, không thu mua lúa tại ruộng do không thể bán lại với mức giá có lời. Trong khi đó, các doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn trong việc ký hợp đồng mới, do giá gạo Việt Nam dù thấp nhưng vẫn chưa cạnh tranh được với các đối thủ lớn như Thái Lan hay Ấn Độ.

Nếu tình trạng này kéo dài, nông dân có thể giảm diện tích gieo trồng do thua lỗ, ảnh hưởng đến nguồn cung trong tương lai. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc kịp thời của các cơ quan quản lý để ổn định thị trường.

Giải pháp bình ổn giá lúa gạo

Tăng cường kiểm tra, tránh tình trạng ép giá nông dân

Nhằm ngăn chặn tình trạng ép giá nông dân, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành, giám sát chặt chẽ hoạt động thu mua và xuất khẩu gạo. Mục tiêu là tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, tránh tình trạng một số doanh nghiệp lớn thao túng thị trường.

Hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp và nông dân

Một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là khó khăn trong tiếp cận tín dụng. Để giải quyết vấn đề này, Ngân hàng Nhà nước đang xem xét mở rộng hạn mức vay và kéo dài thời gian trả nợ cho doanh nghiệp thu mua gạo. Đồng thời, các chính sách hỗ trợ lãi suất cũng đang được đề xuất để giúp doanh nghiệp có đủ nguồn lực thu mua, ổn định giá thị trường.

Ngoài ra, chính phủ cũng đang xem xét tăng lượng gạo dự trữ quốc gia, nhằm giảm áp lực nguồn cung tạm thời, tránh tình trạng giá gạo giảm quá mức.

Mở rộng thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào một số quốc gia

Để giảm áp lực cạnh tranh tại các thị trường truyền thống, Bộ Công Thương đang đẩy mạnh đàm phán mở rộng xuất khẩu gạo sang Trung Đông, châu Phi và châu Âu. Bên cạnh đó, việc phát triển thương hiệu gạo Việt Nam để gia tăng giá trị sản phẩm cũng là một hướng đi quan trọng.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy nhấn mạnh rằng, nếu chỉ tập trung xuất khẩu gạo thô, Việt Nam sẽ luôn gặp bất lợi trong cạnh tranh. Vì vậy, chuyển đổi sang các sản phẩm chế biến sâu như gạo hữu cơ, gạo đóng gói thương hiệu là chiến lược dài hạn để nâng cao giá trị và giữ vững thị trường.

Dự báo và triển vọng xuất khẩu gạo 2025

Dự báo và triển vọng xuất khẩu gạo 2025. Ảnh: Internet.

Theo dự báo, Việt Nam có thể xuất khẩu khoảng 4,53 triệu tấn gạo trong 6 tháng đầu năm 2025, trong khi 6 tháng cuối năm dự kiến đạt 3,012 triệu tấn. Để đạt được mục tiêu này, việc theo dõi sát diễn biến thị trường, đồng thời có kế hoạch thu mua dự trữ hợp lý là rất quan trọng.

Chính phủ cũng đang yêu cầu các bộ, ngành liên quan giám sát chặt chẽ nguồn cung và nhu cầu thị trường, đảm bảo sản xuất không bị gián đoạn và không có tình trạng lũng đoạn giá. Nếu các giải pháp trên được thực hiện đồng bộ, thị trường lúa gạo Việt Nam sẽ dần ổn định, giúp nông dân an tâm sản xuất và doanh nghiệp xuất khẩu có thể cạnh tranh tốt hơn.

Giá lúa gạo giảm mạnh đầu năm 2025 đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến nông dân và doanh nghiệp xuất khẩu. Để khắc phục tình trạng này, các biện pháp tăng cường kiểm tra thu mua, hỗ trợ tài chính và mở rộng thị trường xuất khẩu đang được triển khai quyết liệt. Dù vẫn còn nhiều thách thức, nếu chính sách được thực hiện hiệu quả, giá lúa gạo sẽ sớm ổn định, đảm bảo quyền lợi cho người nông dân và giữ vững vị thế của Việt Nam trên thị trường gạo thế giới.